เต๋าเต้ย....บางแก้วพลัดถิ่นซุกซนไปตามวัย กระถางต้นไม้ที่เชิงบันได กลายเป็นกระสอบทราย เป้านิ่งที่เต๋าเต้ยใช้เป็นที่ระบายอารมณ์ยามเหงาและหงุดหงิด  ดินในกระถางถูกย้ายออกมาอยู่ข้างนอก ลำต้นและใบถูกซ้อมจนสะบักสะบอม  รวมถึงรองเท้าสิ่งของที่วางไว้ในรัศมีโซ่  ยิ่งเห็นตำตาว่าแม่กี๋ขับรถออกไปนอกบ้าน เต๋าเต้ยจะมองตาม ตาไม่กระพริบ ส่งเสียงร้องโยเยเหมือนเด็กน้อยที่ร้องไห้ตามแม่  แม่กี๋คิดว่าเต๋าเต้ยกำลังกลัวการถูกทอดทิ้ง การเดินทางมาไกลหลายร้อยลี้  มีเพียงแม่กี๋คนเดียว ที่เต๋าเต้ยหวังจะฝากผีฝากใคร่ให้ดูแลและปกป้องคุ้มภัย จู่ๆแม่กี๋ก็นั่งเจ้าตัวใหญ่สี่ขา หายลับไปกับตา นานแสนนานจนพาลโกรธสิ่งของและคนรอบข้าง  เพราะฉะนั้นพอกลับถึงบ้านจึงมีรายงานด่วน เรื่องความประพฤติของเต๋าเต้ย ในช่วงที่แม่กี๋ไม่อยู่บ้าน เริ่มด้วยการร้องเสียงดังรบกวนไม่ยอมหยุด วาดลวดลายล้มชามคว่ำขัน กัดแทะเสา บันไดปูน ราวบันไดสแตนเลส  ทิ้งรอยเขี้ยวขีดข่วน ทำลายทรัพย์สินของโรงงานเสียหาย แถมยังหัวแข็งไม่เชื่อฟังคำเตือนของผู้อาวุโสในบ้าน 

คุณป้าของแม่กี๋บรรยายคำร้องว่า “ป้าอุตส่าห์เตือนดีๆ   ก็แยกเขี้ยวปั้นหน้า   เต๋าเต้ยสู้ป้านะ พอเงื้อมือขู่จะตี ยิ่งตาขวางจนตาเข ทำเสียงขึ้นจมูกกระฟัดกระเฟียด แต่ป้าไม่ได้ถือสาหาความหรอก ป้าบอกว่าเดี๋ยวจะไปฟ้องแม่” จริงดั่งว่าแกไม่เคยเคืองเจ้าอ้วนตัวร้าย แกเลือกที่จะเป็นมิตรกับเต๋าเต้ยมากกว่าเป็นศัตรู เพราะกว่าแกจะผูกมิตรกับเต๋าเต้ยได้ไม่ใช่เรื่องหมูๆนี่นา!! คนในบ้านที่ได้ชื่อว่าเป็นเพื่อนกับเต๋าเต้ย  มันดูเท่มาก ที่สามารถชนะใจเป็นพันธมิตรกับนักเลงโต  ดังนั้นคนทั้งบ้านจึงยอมจำนนปล่อยให้เต๋าเต้ยอาละวาด ฟาดหัวฟาดหางจนเหนื่อยและสลบไปเอง  

นับแต่นั้นมาคนในบ้านต่างประจักษ์ว่า  เต๋าเต้ยเชื่อฟังแม่กี๋เพียงคนเดียวเท่านั้น เจ้าอ้วนตัวร้ายมอบตำแหน่งอันทรงเกียรติ์ ให้แม่กี๋เป็น “หนึ่งเดียวในดวงใจ” โดยสมบูรณ์   ดั่งสมญานามที่ว่า...บางแก้ว “สุนัขนายเดียว” ตำแหน่งที่เสมือนเครื่องพันธนาการระหว่างเราทั้งสอง เตือนใจให้ตระหนักว่า   แม่กี๋มีใครได้ตั้งหลายคนในชีวิต แต่เต๋าเต้ยมีเพียงแม่กี๋เพียงคนเดียวในโลกใบเล็กใบนี้

 ด้วยเหตุนี้เวลาแม่กี๋ไม่อยู่บ้าน พอเต๋าเต้ยเริ่มแผลงฤทธิ์ ทุกคนในบ้านจะงัดเอาจุดอ่อน มาใช้เป็นไม้ตาย ด้วยการขู่ว่า “แม่มาแล้ว แม่มาแล้ว” เท่านั้นเอง ได้ผลชะงัก เต๋าเต้ยหยุดการกระทำใดๆ หางตกหันมองไปรอบๆอย่างหวั่นใจ บางครั้งก็จริงบางครั้งก็หลอก ก็พี่ๆเค้าชอบหยอกหมาแสบ!! อันที่จริงแม่กี๋ไม่ค่อยเห็นด้วย เรื่องการขู่หรือการทำให้เด็กๆ ลูกเต้า เกิดความกลัวด้วยการใช้ ชื่อคน สัตว์หรือคำนามใดๆ  อย่างการขู่เด็กว่า.. ตุ๊กแกจะกินตับ ผีจะมาหลอก จะมีคนจับเอาขาย ถ้าดื้อลุงป้า น้าอา คนใดคนหนึ่งจะดุและตี  และยังพวกแมลงสาป จิ้งจก แมงมุมฯลฯ  เหล่านี้ฝังในใจให้เด็กเกลียดและกลัว ไปจนโตอย่างไม่มีเหตุผล  เหยื่อบางคนโดนเด็กๆกลัวโดยเจ้าตัวยังไม่รู้ตัวด้วยซ้ำ แบบยกกองเลยก็มี.......กองยอดฮิต อย่างเช่น กองบัญชาการตำรวจแห่งชาติ ...เป็นต้น

แม่กี๋เคยสงสัยว่า ทำไมลุงยามที่ป้อมหน้าหมู่บ้าน หน้าตาแกก็ดูใจดี ไม่มีพิษภัย  แต่เวลาแกเดินเข้าไปในสนามเด็กเล่นของหมู่บ้าน เด็กๆพากันวิ่งหนี หลบสายตาแกวูบวาบ บางคนร้องไห้วิ่งหนีไปหาแม่ ให้รู้สึกคันปากยุบยิบ ต้องแกล้งเดินเลียบๆเคียงๆเข้าไปถามแม่ค้าขายลูกชิ้นปิ้งข้างสนามฯ ให้ช่วยเกาเสียหน่อย!! ได้ความว่า คุณ..แม่ๆที่พาลูกๆมาเล่นที่สนามฯ  พอเด็กซุกซนหรือแกล้งเพื่อน แย่งของกัน จนสุดปัญญาที่จะทานไหว คุณแม่จะชี้ไปที่ลุงยามพร้อมกับพูดสำทับว่า..จะให้ลุงยามจับตัว....ไปให้ตำรวจ แบบนี้เรียกว่าโดนสองเด้ง..เกลียดทั้งยาม กลัวทั้งตำรวจ ยกเว้นพ่อค้าขายไอศกรีมที่ขู่ให้กลัวอย่างไรก็ไร้ผล เพราะเด็กๆให้ความนิยม  เรตติ้งดีไม่มีตก  มานานทุกยุคทุกสมัย เด็กเห็นเมื่อไรกลายเป็นพระเอกเฉินหลง วิ่งสู้ฟัดรถไอศกรีมทุกครั้งไป แต่สำหรับเต๋าเต้ยในวัยเด็กเมื่อได้ยินคำพูดที่ว่า “แม่มาแล้ว”    เต๋าเต้ยจะหยุดการกระทำ     เพราะ“แม่” คือคนที่ต้องยำเกรง ก็เต๋าเต้ย เคยถูกแม่ดุเสียงดัง และ แม่ก็ตีเจ็บด้วย    หมาเด็กตัวนี้ยังไม่เข้าใจที่มาที่ไปว่า ทำไมต้องดุเสียงดัง? และทำไมต้องเจ็บตัว?

เต๋าเต้ยยังคงเล่นและดื้อดึงไปตามประสาหมาเด็ก แต่เรื่องตามประสาของลูกหมา  นอกจากทำให้ของเสียหายแล้ว ยัง เป็นที่มาของนิสัย  มารยาทและการเชื่อฟังคำสั่งในอนาคตข้างหน้า หากปล่อยปละละเลย ใจอ่อนอนุโลม ยกโทษให้เพราะความสงสาร โดยปลอบใจตัวเองว่า แล้วค่อยสอนกันวันหลัง ผลัดดวันประกันพรุ่ง  ลูกหมาจะเติบโตขึ้นมา แบบไร้ทิศทางเป็นหมาขาดวินัย ไม่รู้จักกฎระเบียบและ การอยู่ร่วมกันในสังคมคนและหมา  เป็นหมานิสัยเสียอย่างถาวร เข้าตำราลูกรักพ่อแม่ แต่เป็นลูกชังของผู้พบเห็น คำพังเพยที่ว่า ไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก หรือ กว่าจะเข้าโรงเรียนอนุบาล ก็สายเสียแล้ว เหมือนชื่อหนังสือพ๊อคเก็ตบุ๊คเล่มหนึ่ง ที่ เคยตีพิมพ์ให้สอนลูกน้อยตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดา  แง่คิดทั้งสองเรื่องนี้ สามารถนำมาใช้เตือนสติ  สำหรับการเลี้ยงลูกคนและเลี้ยงลูกสุนัข  เพราะการฝึกหรือสอนสั่งในวัยเด็กนั้น เด็กจะเริ่มคิดและจดจำได้ดี นอกจากนั้นยังเสริมสร้างความเข้าใจ ประสานรัก ถักใยสายสัมพันธ์ ระหว่างน้องหมากับเจ้าของให้ยืนยง แม่กี๋จึงเริ่มสอนเต๋าเต้ยตั้งแต่ยังไม่รู้เดียงสา แม้นจะไม่เข้าใจครบถ้วนกระบวนความ แต่มั่นใจว่าวันหนึ่งเจ้าตัวน้อยจะเข้าใจแม่  หากการสอนสั่งนั้นถ่ายทอดออกมาจากหัวใจ ที่ปรุงแต่งด้วยความรัก ความเอื้ออาทร และความอดทน ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค

แม้นว่าแม่กี๋จะไม่อยากเป็นคนที่น่ากลัวในความรู้สึกของลูก  แต่ก็ยึดถือคติที่ว่า รักวัวให้ผูกรักลูกให้สั่งสอน ควรต้องรู้จักกฎระเบียบตั้งแต่ยังเล็ก แม่กี๋เริ่มสอนให้เต๋าเต้ย เรียนรู้ว่าพฤติกรรมใดๆ ที่ทำให้แม่กี๋ดุเสียงดังและต้องถูกลงโทษ  เพราะฉะนั้นเวลาเห็นกำลังกัดสิ่งของ ขุดคุ้ย คว่ำชามข้าว เล่นขันน้ำ ร้องเสียงดังแบบเอาแต่ใจตัวเอง เช่น ร้องโหวกเหวกทั้งที่กินอิ่ม ขับถ่ายเรียบร้อย สดชื่นดีไม่มีเจ็บไข้ แม่กี๋จะดุเสียงดังและชี้หน้าเป็นเชิงตักเตือน  หรือถ้ามีหลักฐานการกัด จะเอาของที่กัดมาให้ดมใกล้ๆ และตีปากหรือตีขาหน้าที่ใช้กระทำความผิดทันที แต่ไม่ได้รุนแรงถึงขนาด เลาะฟันลูกออกมาทำลูกเต๋า หรือเอากระดูกขามาทำเป็นไม้ตีพริก น้ำหนักการตีแต่ละครั้ง ขอแค่น้อยนิดสะกิดใจให้รู้ว่านี่คือการถูกลงโทษ  แต่ธรรมชาติของลูกหมา ที่กำลังซนอยากรู้อยากเห็น พอเผลอก็ทำอีก ยิ่งเจ้าเล่ห์แบบบางแก้วด้วยแล้ว แอบทำลับหลังแล้วนั่งทำหน้าไม่รู้ไม่ชี้   กรณีที่ไม่เห็นกับตา เวลาเก็บกวาดแม่กี๋จะตั้งคำถามว่า “ใครทำ?” ชี้หรือชูของที่ถูกกระทำ มองไปที่ผู้กระทำผิด เต๋าเต้ยแสดงความหวาดกลัว   ด้วยการหลบสายตา เดินถอยหนี หางซุกเข้าไปใต้ลำตัว และหูลู่ไปข้างหลัง 

การฝึกสอนด้วยการดุและใช้บทลงโทษอาจได้ผลดี เรื่องการหยุดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ทำให้กลัวไม่กล้าทำ แต่สิ่งที่ตามมาคือช่องว่างระหว่างแม่กี๋กับเต๋าเต้ย  ความกลัวที่ไม่ใช่ความสัมพันธ์ที่ถูกต้อง ในความหมายของความรักระหว่างสมาชิกในครอบครัว  มันเป็นความรักที่ติดลบ เกิดขึ้นได้ทุกเวลาถ้าการแสดงออกต่อกันหลงทิศผิดทาง  แม่กี๋เคยเห็นหมาที่เจ้าของเลี้ยงด้วยลำแข้ง คือถ้าขัดคำสั่งก็จะโดนหน้าแข้งที่ชายโครง เจ้าตูบกลัวจนลนลาน บรรยากาศในบ้านเหมือนอยู่ในแดนรบ  หวาดวิตกระมัดระวังตัวอยู่ตลอดเวลา แม่กี๋ยังแอบชื่นชมน้ำใจหมาที่รักษาความเป็นหมา เพราะมันยังคงจงรักภักดี ซื่อสัตย์และรักเจ้าของไม่เสื่อมคลาย แต่ไม่มีสักครั้งที่เจ้าหมาคู่ลำแข้ง จะวิ่งเล่นอย่างร่าเริงหรือวิ่งกระดิกหางเข้าหาเมื่อเจ้านายของมันกลับบ้าน กลับเป็นเรื่องของหน้าที่ๆจะรีบเดินเข้ากรงก่อนจะถูกลงโทษ อาจเป็นวิธีหนึ่งของการเลี้ยงดู ที่ใช้พระเดชมากกว่าพระคุณ และคนเท่านั้นที่มีสิทธิเลือก

 อำนาจ..การบงการชีวิตหมาที่ได้มาจากการทารุณกรรม เป็นบาปของคนและเป็นกรรมของหมา   ดุลยพินิจในการเลี้ยงดูของเจ้าของ ที่ส่วนใหญ่ผลการตัดสินใจขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง อย่างเช่น สายพันธุ์สุนัขและวัตถุประสงค์ในการเลี้ยง การเลี้ยงไว้ใช้งานอย่างเช่น  ล่าสัตว์ ลากล้อเลื่อน นำทางคนพิการ  บำบัดผู้ป่วยโรคร้าย  คืนชีวิตชีวาให้ผู้สูงอายุ และที่ฮิตติดชาร์ต คือการเลี้ยงไว้เป็นเพื่อน หรือ ดุจสมาชิกในครอบครัว แต่ละวัตถุประสงค์ในการเลี้ยง ภาพความสัมพันธ์ระหว่างคนกับหมา  ล้วนต่างกันทั้งการปฏิบัติต่อกันและความรู้สึกแนบแน่นทางใจ แม่กี๋เลี้ยงเต๋าเต้ยเสมือนสมาชิกในครอบครัว สรรพนามระหว่างเราที่ใช้สื่อเข้าใจกันคือ พ่อ แม่ และลูก ทำให้แม่กี๋ตั้งคำถามกับตัวเองว่า วิธีที่กำลังใช้ฝึกสอนเต๋าเต้ยนั้น มันถูกทางแล้วหรือ?

แม่กี๋อาจประสบผลสำเร็จในการออกคำสั่ง  หากแต่ล้มเหลวด้านความสัมพันธ์อย่างไม่เป็นท่า เต๋าเต้ยเริ่มลังเลที่จะเดินเข้าหา สายตาที่เต็มไปด้วยความหวาดระแวง เตรียมพร้อมเต็มที่ ที่จะสู้ และแสดงความก้าวร้าวทุกขณะ  ทำให้แม่กี๋ต้องถอยหลังกลับไปหนึ่งก้าว เพื่อปรับความสัมพันธ์กันใหม่ โดยพยายามให้ความใกล้ชิดกับเต๋าเต้ยมากขึ้น  การกอดรัดและอุ้มเดินเล่นภายในบ้าน เพื่อดึงเอาความไว้วางใจที่หายไปให้กลับคืนมา  การอาบน้ำและแปรงขนทำให้เราได้สัมผัสกันอย่างใกล้ชิด เช็ดหูเช็ดตา ทำตัวเหมือนแม่สุนัขที่เลียทำความสะอาดให้ลูกของมัน  ความสะอาดกาย สบายผิว สบายขน ทำให้เต๋าเต้ยรู้สึกผ่อนคลาย ชอบอยู่ใกล้ๆแม่กี๋  และต่างคุ้นเคยกลิ่นกายของกันและกันมากขึ้น   

การป้อนอาหารให้กินบนมือหรือหยิบอาหารในชามยื่นให้กิน เป็นการฝึกให้เต๋าเต้ยเรียนรู้ว่า มือของแม่กี๋เป็นมือที่จะนำของมาให้ ไม่ใช่จะมาแย่งอะไรจากลูก หากทำเสียงขู่ต้องรีบเตือน ก็มิตรแท้มันต้องแชร์กันได้ทุกเรื่อง  บางทีเห็นนั่งน้ำลายไหลอยากกินอาหารในมืออย่างเช่น ข้าวเหนียวหมูปิ้งร้อนๆ แม่กี๋จะเคี้ยวและคายอาหารจากปากให้กิน คล้ายพฤติกรรมของหมาป่าที่สำรอกอาหาร หรือ การเก็บอาหารไว้ในท้อง เพื่อขย้อนอาหารกลับออกมาให้ลูกสุนัข  แต่มักไม่ค่อยเห็นในสุนัขบ้าน  จึงกลายเป็นว่าแม่กี๋ได้สวมบทแม่หมาป่าบรรพบุรุษรุ่นเก๋าโดยไม่ได้เจตนา และผลที่ได้คือเต๋าเต้ยชอบที่จะรอกินเหยื่อที่แม่กี๋ล่ามาให้เป็นอาหาร  กินอย่างรวดเร็ว เจริญอาหารมากกว่ามื้อปกติ

เวลาแม่กี๋ออกนอกบ้าน จะลดความเครียดของลูก ด้วยการไปให้ลา มาให้บอก “แม่ไปข้างนอกนะเดี๋ยวแม่มา เต๋าเต้ยอยู่บ้านนะ” กลับถึงบ้านจะรีบเข้าไปลูบหัว และเล่นด้วยสักพักให้หายคิดถึง เป็นการรายงานตัวว่าแม่กลับบ้านแล้ว   แม่กี๋ปฏิบัติเช่นนี้มาตลอดจนถึงทุกวันนี้ เหตุผลเดียวคือ เห็นใจหมารอ. เอาใจหมามาใส่ใจเรา  เข้าใจความรู้สึกแย่ๆที่ต้องรอคอยใครสักคนให้กลับมาหา  แววเสียงเพลงลูกทุ่งของ นักร้องดังในอดีต  “ความทรมานคือการรอคอย แม้นจะเพียงนิดหน่อย การคอยก็ทรมาน คิดถึงทุกลมหายใจ เหตุไฉนถึงไม่มาหา....”  ความคิดถึงนั่นเองที่ทำให้เต๋าเต้ยหงุดหงิด สังเกตว่าถ้าออกนอกบ้านยิ่งนานเท่าใด เต๋าเต้ยก็จะสร้างวีรกรรม ทิ้งผลงานชิ้นเอกให้กุมขมับ ด้วยการประชดคำสั่ง ทำลายข้าวของ เล่นน้ำคว่ำถัง แถมกัดซ้ำจนแตกยับเยิน   จนปัจจุบันนี้ วันใดหากพ่อจ๋าแม่กี๋กลับบ้านผิดเวลา ทิ้งให้เต๋าเต้ยอยู่บ้านนานๆ และยิ่งไม่มีคนมาจูงไปเที่ยวนอกบ้านคลายเครียดในช่วงเย็น แม่กี๋จะเห็นเต๋าเต้ยคาบของมากัดแทะ ทิ้งไว้กลางลานบ้าน เช่น ผ้าเช็ดมือที่วางไว้บนโต๊ะในครัว  กระสอบที่ปูไว้ให้นอน รองเท้าแตะที่ไม่เคยแตะมานานยังไม่รอดพ้น น้ำกินในถังแห้งขอดและขุ่นติดก้นถัง สายยางที่ต่อกับก๊อกน้ำเป็นรอยเขี้ยวหลายรู  เป็นอันรู้กันว่าเพราะเต๋าเต้ยหงุดหงิด ที่ถูกทิ้งให้อยู่บ้านนานจนเบรคแตก

ความผูกพันที่แน่นเฟ้น มันกลับกลายเป็นปัญหา เมื่อแม่กี๋ต้องกลับบ้านมหาชัย ขณะที่เต๋าเต้ยต้องอยู่ที่เชียงใหม่ต่ออีกสักระยะเพื่อรอให้โตกว่านี้  จะได้ไม่เป็นภาระให้พ่อจ๋ามากนัก เวลาที่แม่กี๋อาจต้องมาอยู่เชียงใหม่กับลูกๆตัวจริงนานเป็นแรมเดือน  แม่กี๋จึงต้องสอนให้เต๋าเต้ยรู้จักการยอมรับให้คนอื่นดูแลบ้าง ตัวสำรองที่ได้รับการคัดเลือกคือ “พี่หล้า” พี่เลี้ยงของปลาทู เพราะพี่หล้าเป็นเด็กสาวชาวดอยที่รักหมาสุดชีวิต เธอเก็บหมาจรจัดท้องโตขาเป๋จากวัดแห่งหนึ่ง ในวันที่เธอไปทอดผ้าป่าต่างจังหวัดมาเลี้ยงดูแลอย่างดี จนออกลูกหลายตัว เธอแจกจ่ายให้เพื่อนๆคนงานที่ใจเดียวกัน  และเก็บเอาไว้เลี้ยงเอง แม่กี๋ไว้ใจเธอ คิดว่าเธอจะใช้ความพยายามผนวกกับใจที่เต็มเปี่ยมไปด้วยความเมตตา ดูแลหมาดื้อและดุอย่างเต๋าเต้ยได้ แม่กี๋เคยเห็นหมาตรอมใจ ไม่ยอมกินข้าว นอนรอเจ้าของวันแล้ววันเล่า จนเฉาตาย ดังนั้นแม่กี๋จำต้องวางแผนระยะยาว ให้เต๋าเต้ย สามารถอยู่กับคนอื่นให้ได้โดยที่ไม่มีแม่กี๋ ในเมื่อวิถีการเป็นอยู่ มันบังคับให้เป็นเช่นนี้ ที่ทำได้คือตั้งรับและปรับตัว หาทางออกที่ดีที่สุดสำหรับลูก พี่หล้าเริ่มเข้ามาทำทุกอย่างแทน ตั้งแต่ พาไปหาหมอ ให้อาหาร อาบน้ำแปรงขน ชวนเล่นโดยมีปลาทูเป็นตัวหลอกล่อ จนถึงวันที่แม่กี๋ต้องทิ้งเต๋าเต้ยไว้กับพี่หล้าและปลาทู  ความกล้าหาญและจิตใจที่เข้มแข็งของหมาพันธุ์บางแก้ว ช่วยปลอบใจแม่กี๋และสร้างความเชื่อมั่นว่า เต๋าเต้ยจะสามารถปรับตัว และอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้......จนถึงวันที่แม่กี๋กลับมารับตัวกลับบ้านมหาชัย